Seyid Həmzə Nigari simpoziumu

Bəlkə də həyatımda heç bu qədər həyəcanlanmamışdım. Burda həm həyəcan məni tutmuşdu, həm qürur hissi canıma can verirdi. Bakıda kecirilən 2-Beynəlxalq Həmzə Nigari simpoziumuna bir təsadüflə qatılmışdım. Menim də canımın bir parçası olan İncə dərəsindən o məclisə qatılan doğmalarım varıydış onları görməyə getmişdim. Sanki bir möcüzəylə qarşılaşdım. Cox canlı və xoşa gələn bir aləm varıydı. Burda Seyid Nigari heyranları,onu dırindən bilənlər və Nigari həzrətlərinin öz nəslinin nümayəndələrisanki bir tilsimin açılması yolunda əlbir-dilbir,fikirbir çalışırdılar.Böyuk ustad şair və filosof olan Mir Həmzə əfəndinin şeirlərini,dünyagörüşünü açıb çözməyə çalışırdılarş (Orta Asiyadan Azərbaycana və Anadoluya mənəviyyat yolu-nəqişbəndilik)təhlil olunmağa çalışılırdış
(Sufizmdə Həmzə Nigarinin yeri) (,Azərbaycanda sufizm ve nəqişbəndilik), Nigarinin həyatı və fəaliyyəti və digər mövzuları alimlər şərh edirdilər.
Ömrümdə ilk dəfə belə bir yerdə olmağm mənim daha çox həyacanlandırırdış
Əslində İncə dərəsində usaqlığımdan Hacımahmud əfəndinin təriqətiylə və Seyid Nigari qəzəllərinin dillər əzbəri olan meyxanalarının işığında boy atmışam mən də.
Bəzi naşı və nadan düşüncələrin və onları bu yolda hazırlayanların uydurucu yalan və böhtanlarla insanları halal bir düşüncədən uzaqlaşmağa çalışsalar da xalq öz inamına və istəyinə doğru can atıb.
Məni ən cox həyacanlandıran bu böyük-Uluslararası simpoziumun həm Bakıda,həm də Qazaxda və məhz İncə dərəsində keçirilməsiydi.Bu işin əsas təşkilatçıları Türkiyəli Seyid Nigari vurğunlarıydı. Iki il öncəTürkiyənin Amasya şəhərində(Seyid Nigari həmin şəhərdə dəfn olunub)1-ci simpozium keçirilib. Yeri gəlmişkən iki il sonra 2016-cı ildə yenə Türkiyənin İstanbul şəhərində Beynəlxalq Seyid Nigari simpoziumu keciriləcək.
Türkiyəli alim –Bakıdakı Qafqaz universitetinin proffesoru Mehmet Rixetim bəyə çox-çox təşəkkürlər eləyirəm. Elece de digər bu işə əmək çəkənlərə.

Həmən görüşdə Seyid Nigarinin nəslindən olan Mir Sədi Əfəndinin oğlu Mir Məhəmmədin qızları Rəhnume Mirsədizadə.Gülüm Mirsədizadə ,Bakı Dövlət Universitetinin əməkdaşı Hicran Fərhadova ilə görüşdüm.Onlar İncə dərəsinə.orda böyük pir kimi ziyarətgahı-məqbərəsi olan Hacımahmud Əfəndinin (Həjəfəndini)daha cox sevir.Onun Seyid Nigari həzrətləri ilə bir yolun-İslamın nəqşibəndilik təriqətinin yolcusu olduğunu bütün incəliklərinə qədər əzbər bilirlərş
Orda bir adam diqqətimi daha cox çəkdi. Bu adam Amasyadan gələn Orhan Kayahan adıhda üzünnən-gözünnən təbəssüm yağan bir nuraniydi. Istər içəridə elmi məruzələrin müzakirəsində,istərsədə ara söhbətlərində,cay icmə zamanında bu kişinin sözündən-söhbətinnən doyulmazdı. O,Seyid Nigari həzrətlərinin əslini-soyunu,şəcərəsini elə yerli-yerində,elə inandırıcı danışırdılar ki,adamlar ondan ayrılmaq belə istəmirdilər.İstər-istəməz onun bir-birindəngözəl söhbətlərini mən də dinlədimş doğrusu bu ağsaqala qanım elə qaynadı ki.mənonu öz doğmalarımdan biri bildim. Sən demə gümanımda yanılmamışam. Orhan bəy İncə dərəsindən Amasyaya köc eiəyən müqəddəs övliyamız,Qəbri İncə dərəsində bir ziyarətgah olan Hacımahmud Əfəndinin oğlu Məhəmməd Əfəndinin doğmaca nəvəsiymiş. O,indi Türkiyədə cox gözəl tanınan bir vəkiliymiş.
Ötən seçkilərdə Amasyalılar onu millət vəkili seçmişlər. O da Türkiyədə Böyük Millət məclisində ləyaqətlə təmsil olunmuşdu. Orhan bəy mənim İncəlidən olduğumu biləndə cox sevindi. Bizim İncəli əqrabalarımızdansan dedi. Iki il bundan qabaq Borçalıya-Armudluya-Elat bayramına gəldiyini ,ordan da Sınıq körpünü keçib düz İncə dərəsinə.Aslanbəyliyə öz doğma dədəsinin türbəsini ziyarət elədiyini.ordan gedib özlərinin yadigarı olan müsafirxanada iki gün qaldığını.ordan Daş Salahlıya getdiyini,sonra Bakıdakı qohumlarla(Vefa Quluzadə ve başqalarıyla)görüşdüyünü,Azərbaycan televiziyasının Turan proqramıyla çıxışını bircə-bircə anlatdı. Borçalıdan olan.Hacıəfəndi ocağında əlli ildən çoxdərvişlik eləyən dərviş Osman adlı bir övliyadan da doyunca danışdı. Onun sözlərindən öyrəndim ki.Hajəfəndi ocağının ən inamlı mürşidiymiş Osman baba.
İncə dərəsindən(ocaqdan)ona etibar olunan qızıl (altun)doluheyvələri öz yorulmaz atıyla gecəni-gündüzə qatıb Amasyaya çatdırarmış.Orda inşa edilən Şirvanlılar camesinin bütün məsrəfləri Osman babanın apardığı qızıl pullarla ödənərmi.Orhan bəyin dedklərinə görə bu gün də Amasyalılar Osman babanın sədaqətindən,etibarından danışmaqdan doymurlar.
Sonra Orhan bəy Dərviş Osmanın torunu(nəvəsi)sair Osmanı cox yaxından tanıdığını,onun Amasyaya gedib həmən camedə namaz qıldığını söylədi.mən Orhan bəyə dedim ki, sair Osmanı mən də tanıyıram.Çay süfrəsində söhbət zamanı Orhan bey öz nənəsinin(Hajəfədinin gəlininin)Seyid Nigari nəslinin bir qızına hediyyə elədi.Sonra Orhan bəy hər kəsi-başqa İncəliləri Amasyaya dəvət elədi. Biz onun gözəl söhbətlərinə heyran qalmışdıq.
Həmən gün məni o məclisə görüşməyə çağıran İncəlilərə təşəkkürümü bildirirəm. Doğrudan da,Türkiyəli alimlər nə qədər qerətli işə əmək vermişlər.Əlbəttə.onların əməyi öz nəticəsini vermişdir.
Orda səslənən bir çox dədyərli fikirə əsaslanaraq görərik ki.Mir Həmzə Nigari yeganə sufi şairidir kibütün qadağalara baxmayaraq onun şeirləri heç təhsil görməmiş adamlar daxil olmaqla böyük bir bölgədəhər kəsin dilinin əzbəri olmuşdur.Get- gedədildən –dilə,ağızdan- ağıza keçərək öz ölümsüzlüyünü təsdiq eləmişdir.
Hər kəs kimi mən də Seyid Nigari böyüklüyünə bir daha baş əyməli oldum.onu dönə-dönə yenidən dərk eləməyə başladım.Orhan bəyin dəvəti də lap yerinə düşdü.Mən də bir İncəli qızı kimi böyük bir ocağın övliyaları ilə daha cox ünsiyyətdə olmaq üçün ürəyimdən Amasyanı və böyük şair və mütəfəkkir olan Seyid Nigarinin uyuduğu yeri görmək keçdi.Allah hər kəsin istəyini özünə qismət eləsin.
Yanından ayrılmaq istəmadiyim Orhan bəylə vidalaşmağıngəldi yavaş-yavaş.Yenidən həm İncə dərəsində.həm Amasyada görüsmək ümidiylə ayrılırıq.

Güllü TOMAROVA
QafqazPRESS.az