MTK dələduzları qurbanlarını belə tələyə salır-Hüquqşünas çıxış yolunu göstərdi

“Mənzilin sahəsi hesablanarkən, xarici divarlar əsas götürüldüyünə görə, otaqlar ayrılandan sonra mənzilin sahəsi müqavilədə göstəriləndən az olur”.

Qafqazpress.az xəbər verir ki, tanınmış hüquqşünas Vüsalə Muradova diqqəti mənzil-tikinti kooperativlərinin (MTK) alıcılara qarşı qanunsuz əməllərinə yönəldərək, vətəndaşların bu məsələdə öz hüquqlarını təmin etmələrinin yollarını göstərib.
Vüsalə Muradova MTK-ların dələduzluq əməlləri və qanunsuz tələbləri ilə üzləşən vətəndaşları öz hüquqlarını qorumağa çağırıb:
“Vətəndaşların mənzil-tikinti kooperativlərindən (MTK) şikayətləri bitmir. Vətəndaşlar inşa edilmiş çoxmərtəbəli yaşayış binalarının müvafiq norma və qaydalara uyğun tikilməməsi, müqavilə şərtlərinin kobud surətdə pozulması, bəzi şirkətlərin mənzilin pulunu aldıqdan sonra yoxa çıxması, mənzillərin dövlət komissiyası tərəfindən istismara qəbul edilməməsi, vətəndaşların bu binalarda aldıqları mənzilə mülkiyyət hüququnu təsdiq etdirə bilməməsi, yol verilən süründürməçilik, qazın və suyun vaxtında verilməməsi, bunun üçün sakinlərdən dəfələrlə əlavə pul yığılması ilə bağlı şikayətlərlə rastlaşırıq.
Dəfələrlə qəzet və sosial şəbəkələrdə siyahilara rast qəlirik ki, bəzi MTK-lar bir mənzili bir neçə nəfərə satıb, vətəndaşları aldadırlar. Belə ki, MTK-ların “dələduzluq” halları bununla yekunlaşmır. Çıxarış (“Kupça”) verilməyən mənzilin sahibi onu başqa vətəndaşa satmaq istəyəndə, qanuna əsasən, mənzilin sahibi həm də MTK-nın üzvü olduğu üçün (payçı) hər hansı bir vəsait ödəmədən mənzili digər vətəndaşın adına keçirə bilər.
MTK-lar isə bunun üçün vətəndaşdan müəyyən məbləğ pul tələb edirlər. Bununla yanaşı, evin əvvəlki sahibinə verilən sənədi qanunsuz olaraq, cırıb atırlar. Nəticədə mənzilin MTK-dan birbaşa ikinci müştəriyə satıldığı məlum olur.
“İş başında olan” bir çox dələduz MTK rəhbərləri həmin insanların hüquqi savadsızlıqlarından və həm də qanunvericilikdə mövcud olan müəyyən boşluqlardan öz mənafeləri naminə məharətlə istifadə edirlər. Təbii olaraq, dövlətimiz müvafiq orqanları cəmiyyətimizin bu cür çirkin mənzərəsi ilə fasiləsiz mübarizə aparır və bu cür şəxslərin böyük əksəriyyəti özlərinin layiqli cəzalarını almaqdadırlar.
Qanunda MTK-ların qeyri-kommersiya qurumu olduqları göstərilir. Əslində isə MTK-lar biznes qurumlarıdır. MTK strukturu sadəcə, bu biznes qurumunun üzərinə çəkilmiş “pərdə” rolunu oynayır.
Müqavilədə binanın inşası ilə bağlı müddətin göstərilməməsi və tikinti şirkətlərinin mənzil sahəsini özlərinə sərf edən formada hesablaması, son nəticədə müqavilədə göstəriləndən az sahənin təqdim olunması mülkiyyət sahiblərinin haqlı narazılığına səbəb olur.
Bundan başqa, tikinti şirkətləri normalara, sahələrin hesablanması qaydalarına əməl etmirlər. Mənzilin sahəsi hesablanarkən, xarici divarlar əsas götürüldüyünə görə, otaqlar ayrılandan sonra mənzilin sahəsi müqavilədə göstəriləndən az olur.
Əslində tikinti şirkətlərinin əlində olan layihə ilkin layihədir. Mənzilin sahəsi ilə bağlı dəqiqləşmə bina təhvil verildikdən sonra məlum olduğundan, son hesablama bu zaman aparılmalıdır.
Mənzil alarkən, müqavilənin şərtlərinə diqqətlə baxmağı tövsiyə edirəm. Yaxşı olar ki, alıcı mənzildəki otaqların, eyvanın və sair hissələrin sahəsinin ayrı-ayrılıqda göstərilməsini tələb etsin. Müqavilədə bunlar aydın şəkildə göstərilsə, alıcı məhkəmədə hüquqlarını da asanlıqla müdafiə edə biləcək.
Tikintilərin Dövlət Reyestrinin yaradılması ilə bu problemlər mərhələli şəkildə öz həllini tapacaq, bu reyestr vasitəsi ilə tikinti müddətinə, yerləşdiyi ünvana, tikintinin aparılmasına, çox güman ki, sonradan satışına da nəzarət ediləcək. Bununla da tikinti şirkətlərinin alıcıları aldatma halları əhəmiyyətli dərəcədə azalacaq.
Başqa bir mövzu da MTK-ların dövlətin pulsuz verdiyi sayğacları pulla satmalarıdır. Lakin bu, bizim başqa ağrılı mövzumuzdur. Hazırda aparılan siyəsatin nəticəsi olaraq, binaların təhvili başlayıb, lakin bu dəfə məzil sahibinin çıxarışını əldə etməsi üçün tələb olunan sənədlər arasında MTK ilə bağlanmış müqavilədən başqa, ümumi iclasın protokolu və maliyə arayışı da tələb olunur.
MTK rəhbərliyi bu sənədlərin verilməsi üçün mənzil mülkiyyətçilərindən kütləvi qaydada pul tələb edir. Yenə el dilində desək, mənzil sahibinin “boğaz”ı MTK rəhbərliyinin əlində qalır.
Bu vəziyyətdə nə etmək olar? Mənzil sahibi heç bir halda bu pulu ödəmək məcburiyyətində deyil. Əgər, bina artıq təhvil verilibsə, Fövqəladə Hallar Nazirliyinin (FHN) istismar aktı varsa və Əmlak Komitəsinin rəsmi saytında qeydiyyatı mövcuddursa, o zaman məhkəməyə müraciət edərək, dərhal çıxarışın alınmasını məhkəmə qərarı şəklində təmin etmiş olacaq. Bu qanuni qüvvəyə minmiş qərarı Əmlak Komitəsinə təqdim edərək, çıxarış əldə etmək olar. Pul istəsələr də verməyin, haqqınızı tələb edin!”